Woeste agressie is makkelijk herkenbaar, zowel bij onszelf als bij iemand uit onze omgeving. De stoom komt nog net niet uit de oren, deze energie komt omhoog als een vulkaan die uitbarst. In onze westerse cultuur leren we niet om op een gezonde manier om te gaan met heftige emoties die maatschappelijk, sociaal of cultureel niet zijn geaccepteerd. Onderdrukte boosheid wordt woede, woede kan agressie worden en ook kan het leiden tot vandalisme en zinloos geweld.

Boosheid en woede hebben ook een functie. Het is een sterke kracht die aanvankelijk is bedoeld voor mobilisatie, een kracht die ons in beweging zet voor bescherming en levensreddend kan zijn. Het is levenskracht en kracht voor creatie en manifestatie en bevat ook seksuele energie.

We hebben de energie die onder boosheid ligt ook nodig voor het realiseren van onze doelen. Het is de broodnodige levensenergie die vrij hoort te stromen voor een gevoel van kracht, welbevinden en welzijn.

De rauwe boosheid is vaak toegedekt met andere emoties of komt vermomd als negativiteit, sarcasme, rancune, wrok, bitterheid en schuld wijzerij gevoelens van wraak etc.. Vaak hangt het samen met oude emotionele pijn waardoor we ons afsluiten. Gevoelens van leegte, eenzaamheid en depressie liggen op de loer.

Onderdrukte boosheid en woede kan ook een scala aan klachten veroorzaken: Knarstanden, strakke kaken, nek- schouder- en onderrugklachten, spijsverteringsklachten maagklachten, brandend maagzuur, problemen met de galblaas, lever, bijnieren etc. Wanneer het is vermengd met angst kan het slaan op de nieren en nierbekken. Onderdrukte woede en boosheid kan leiden tot gewichtstoename en gewichtsafname en seksuele disfunctie en uitputting.

Woede zet zich ook vast in de bekken, de heupen en knieën. Ook kan het de oorzaak zijn van slaapstoornissen en verminderde immuun functies, verhoging in de bloedsuikerspiegel waar insuline resistentie en diabetes een gevolg van kan zijn. Keel en schildklier problemen en allerlei hormonale problemen. Hoge bloeddruk, hart-vaat problemen. Chronische ontstekingen en allerlei chronische ziekten. Cognitieve effecten van een slechte concentratie tot aan vermindering van het geheugen.

Het overgrote deel van de bevolking lijdt aan vroegkinderlijk trauma of ontwikkelingstrauma zonder hiervan bewust te zijn. De symptomen hiervan labelen we als stoornissen of ziekten zoals ADD en ADHD. Ook hier zit onderdrukte woede bij. De symptomen hebben een progressief karakter. Volgens Bessel van der Kolk kunnen we 80% van alle ziekten genezen door heling van deze vroege trauma’s, maar dit is geen onderdeel van het verdienmodel.

Vroege trauma’s lopen we heel gemakkelijk op omdat ons zenuwstelsel nog niet af is bij de geboorte, het ontwikkeld zich nog verder in de eerste kinderjaren. Baby’s zijn enorm kwetsbaar en gevoelig voor stress uit de omgeving. Veiligheid, hechting en co-regulatie via ouders of verzorgers is noodzakelijk in deze periode maar zeker niet vanzelfsprekend gezien de enorme druk die jonge ouders ervaren, de stress die ze zelf niet hebben geleerd te reguleren, maar ook door het gebrek aan kennis rond dit onderwerp.

Onderdrukte woede kan ons ook in een bevroren staat brengen en laten imploderen zodat we niet meer in beweging komen en de nodige stappen zetten.

Ik heb persoonlijk ervaren hoe intens en overweldigend woeste agressie kan zijn. Voor lange tijd leefde ik op de energie van onderdrukt woede. Het gaf mij een illusoir gevoel van levendigheid en voor mijn omgeving leek ik onuitputtelijk. Toen kwam woeste agressie naar boven waar ik geen grip op kon krijgen, ik had werkelijk van alles geprobeerd. Totdat een lerares van mij zei: “Als je niet de druk van de ketel haalt, voor jezelf gaat kiezen en voor jezelf op gaat staan, blijft de duivel voor je op staan!”

Dit was de spijker op zijn kop! Al had ik nog een lange weg te gaan. Ik stond voor iedereen klaar, maar niet voor mijzelf en zorgde voor iedereen zoals ik eigenlijk voor mijzelf moest zorgen. Uit loyaliteit, een gebrek aan moed en onderscheidend vermogen, verbleef ik veel te lang in een relatie die niet voedend was. Woeste agressie leek voor vereffening te zorgen wanneer ik niet in staat was om mijn grenzen te bewaken, dit in al zijn ongenuanceerde rauwheid. Onderdrukte woede kan giftig worden voor onszelf en onze omgeving, maar het kan ook erg gevaarlijk zijn. Het voelde voor mij als een onmenselijke, alles vernietigende kracht. Ik liet geen spoor van destructie achter, maar ik leek de destructie zelf te zijn. Onbewust had ik adrenaline kicks nodig om mijn chronisch te-hoge cortisol levels te verlagen. In één nacht kon ik drie kilo afvallen terwijl ik wakker in bed lag, bevangen door de dynamiek van woede.

Onder mijn ‘please’ gedrag zat veel opgekropte woede, en het veroorzaakte nog meer woede doordat ik structureel over mijn eigen grenzen ging. Het heeft het ook een dieperliggende oorzaak wanneer we vaak over onze eigen grenzen gaan of laten gaan. Onder de razende energie zit vaak een cluster van verdrongen emotionele pijn, woede en verdriet. Daaronder zit vrede, zachtheid en liefde, maar ik kwam vaak niet bij die diepere laag omdat ik deze route niet kende en me liet voortdrijven op de onrust.

Totdat we een constructieve oplossing hebben nijgt het lichaam / het onbewuste naar een oplossing. We worden adrenaline-junks, of we verdoven ons op allerlei andere manieren. We zoeken afleiding van de onrust in ons hoofd en ons systeem.

Er zijn vele wegen naar Rome maar er is maar één weg naar heling en vrijheid, en dat is de weg naar binnen. Schaduwwerk is, zoals ik het ervaar, de meest complete manier. Daarnaast zijn er zijn vele lichaamsgerichte oefeningen die helpen om het zenuwstelsel te kalmeren en om dieper in het lichaam te komen. Ook transpersoonlijk werk en ademwerk is hiervoor zeer geschikt.

In ons lichaam, wat je zou kunnen zien als het onbewuste, ligt alles opgeslagen. Ook alles van de pré verbale fase, de vroege kinderjaren waar geen bewuste herinnering aan is. Onze dromen, herinneringen, gaven, talenten en alles wat nog geen plek heeft in ons leven, wacht hier op bevrijding. Volgens Carl Jung, de grondlegger van de analytische psychologie, ligt er goud in ons onbewuste (De hedendaagse psychologie en vele therapie vormen zijn aftreksels en verdraaiingen van de Jungiaanse psychologie).

Emoties zou je kunnen zien als de brug naar het onbewuste. Maar wanneer we niet verder komen dan de emotionele laag, dan blijven we op de brug staan en komen we niet bij de kiem, en ook niet bij de kindsdelen waarvan we zijn afgesplitst.

Onder de emotie zit een sensatie, een dynamiek, en deze is gekoppeld aan een beeld en aan een stukje essentie die bij ons hoort. Daarom is het van belang de beelden symbolisch te begrijpen en de dynamiek te transformeren en te integreren. Enkel lading weg laten halen voelt voor mij meer als een energetische amputatie dan heling, tenzij er transformatie en integratie aan te pas komt vindt er geen heling plaats maar enkel ontlading in dat moment.
Symptomen zijn van buitenaf te bestrijden en te verlichten, maar heelheid kan alleen van binnenuit ontstaan.

Schaduwwerk is noodzakelijk om alle afgesplitste delen weer te integreren. Dit gaat veel verder dan begrijpen hoe het zit of enkel de mentale en emotionele laag. Daar blijven we vaak het ene patroon voor het andere verruilen. Onbedoeld zadelen we ons nageslacht op met onze niet-geleefde dromen, niet-geheelde stukken en onafgemaakte, energetische tendensen.

Totdat we voldoende schaduwwerk hebben gedaan projecteren we onze onbewuste inhouden buiten onszelf. Onze capaciteiten, problemen en tekortkomingen zien we in de ander. Van dat wat we bewonderen in de ander tot aan wat we afkeuren, en alles daartussen, gaat over onszelf. We geloven in een redder buiten onszelf, in de vorm van een partner, rijkdom, een droom plek, droombaan, een politiek leider etc.
En zo leggen we alle verantwoordelijkheid en onze kracht buiten onsZelf. Wanneer boosheid om de hoek komt kijken krijg je de kans om je kracht terug te nemen en voor jezelf te kiezen, de verantwoordelijkheid in eigen handen te nemen, mits je het niet onderdrukt, ontkent of het op de verkeerde manier ventileert, met dit laatste richt je enkel schade aan.

Misschien kunnen we stellen dat onze heling noodzakelijk is voor de evolutie. Wanneer we onze wonden niet helen en onze onbewuste delen niet integreren blijft de geschiedenis zich herhalen. Je berusten op de “tijd” die alle wonden heelt werkt echt niet. Als tijd wonden zou helen, dan zou ontwikkelingstrauma en vroegkinderlijk trauma niet kunnen bestaan.

Ik wens je toe dat je je schaduw durft aan te gaan en de moed kunt vinden om de juiste stappen te zetten. Leven vanuit vrijheid is dit proces dubbel en dwars waard.

Voor meer informatie kijk op www.jelion.nl/inspiratie
Boekentips: de boeken van Carl Jung, Karen Hamaker- Zondag, Jan de Bomerez ( ook zijn online cursus jeugdtrauma), Bessel van der Kolk, Peter Levine en Gabor Maté & Healing Backpain van John E. Sarno, Gelukkig zonder voorwaarden van Mickael a. Singer

Houd je niet van lezen dan zijn er vele potcasts beschikbaar maar ook psychologie in theater zou ik iedereen willen aanraden!