Denk eens aan een schattige, vrolijke en blije puppy met een enorm knuffelgehalte. Nu leeft deze puppy in een gezin waar veel onrust en stress heerst. Er is geen ruimte voor zachtaardigheid en liefde. Wanneer het hondje vrolijk en blij springt nadat hij lang alleen is geweest wordt hij genegeerd. Als hij aan het drinken en eten is wordt hem op zijn staart getrapt. Wanneer hij lekker ligt te slapen wordt hij niet gezien en omvergelopen.

 Wat het hondje nodig heeft is liefde, warmte en begrenzing zodat het zich veilig kan voelen.Maar het gezin staat onder enorme druk en niemand heeft tijd of oog voor hem.

Na een jaar is er niet veel meer over van de vrolijkheid en blijdschap. Wanneer het hondje mensen ziet, kruipt hij weg in de hoek of plast van angst, en wanneer hij zich echt in het nauw gedreven voelt laat hij zijn tanden zien en gromt hij uit angst. Tot op de dag dat een zachtaardige buurjongen met de beste bedoelingen het hondje wil aaien, maar de hond schrikt enorm omdat hij dit niet kent en nu grijpt hij de buurjongen uit schrik en angst. Zal het helpen om de hond hiervoor te straffen? Zal dit voorkomen dat het weer gebeurt? 

Oude wonden, angst en onderdrukte pijn zetten zich vast in het brein en lichaam of eigenlijk het zenuwstelsel, zowel bij dieren als bij mensen. Dit kun je zien als blauwe plekken en wonden die gevoelig zijn; het is stagnerende energie die nog geen uitweg of ontlading heeft kunnen vinden. Het is nog niet gereguleerd en getransformeerd.

Tot die tijd slaat het naar binnen of naar buiten. In angst, bevriezing of agressie, (uiteindelijk depressie en allerlei andere emotionele, psychische of fysieke klachten).

Het zijn overlevingsmechanismen die te vergelijken zijn met reflexen. Deze reflexen worden dus niet bewust gekozen, maar zijn symptomen van onderliggende pijn, angst, woede en of onderdrukking. Deze emotionele reacties worden aangestuurd vanuit de hersenstam, het primitieve brein, reptielenbrein en het dient enkel om te overleven; het kent geen logica of redenering. De neocortex dient voor deze hogere functies, maar is geheel afgesloten in zo’n moment.  Hoe groter de wond of het complex, des te krachtiger de reflex zal zijn. Ze kunnen zo krachtig zijn dat ze het dier of de persoon overnemen. Dan zijn we tijdelijk “buiten zinnen”.

De reflexen en emotionele reacties zijn beschermers van de oude pijn, en verliezen pas hun functie als de onderliggende pijn is geheeld. Tot die tijd nemen emotionele reacties het over. Onverwerkte trauma’s kunnen tot 5 generaties worden doorgegeven, zowel individueel als collectief. In die zin zou je kunnen stellen dat we met een rugzak geboren worden en we de ongeheelde pijn dragen van onze voorouders.

Zal het helpen om de beschadigde en angstige mensen of honden een (gevangenis) straf op te leggen en zal dit voorkomen dat de oude angst weer wordt getriggerd in de toekomst? Toch is dit de manier waarop we met het menselijke ras omgaan. 

Het “oude onbezielde Jang denken”, waar de huidige systemen nog op zijn gebaseerd, dat is geïnspireerd door een flinke dosis onbewustheid, verharding en gebrekkig inzicht zal ons inderdaad laten geloven dat hier een straf uitgedeeld moet worden. Als ons iets is aangedaan dan moet de “dader” hiervoor boeten. We leven met het idee dat het zieltje dan rust heeft. Maar is het wel het zieltje dat rust krijgt, of gaat dit over het gewonde denken; het ego? Het ego denkt in termen van wraak, alsof dit de gedane zaken kan doen keren.

Maar zit er wel gewin in wraak? Of is het enkel het ego wat hiervan groeit? Des te groter het ego des te meer we zijn verwijderd van ons Zelf. (Jungiaans gezien is het omgekeerde waar). Wanneer je je verdiept in systemisch werk/ familieopstellingen zul je zien dat wij allen onderhevig zijn aan energetische dynamieken en tendensen, en dat we niet zo schuldig zijn als onze gedachten ons laten geloven.

Kwetsbaarheid, aanvaarding en vergeving zijn vele malen krachtiger en zullen leiden tot een gevoel van bevrijding. Wraak voelt voor het ego als krachtig maar energetisch gezien creëert het alleen maar meer karma en onrust in het zenuwstelsel, vaak zijn we nog zo onbewust geïdentificeerd met het denken dat we dit helemaal niet door hebben. Acceptatie van de situatie voelt voor het ego als verlies omdat dit tegen het ego gestuurde denken ingaat. Maar toch ligt hier de rust. Zonder vergeving en aanvaarding komen we niet los van de situatie en pijn, soortgelijke omstandigheden zullen zich blijven herhalen omdat dit energetische wetmatigheden zijn die werken als een magneet.

Heeft het straffen van beschadigde dieren of mensen werkelijk zin als er geen heling en genezing aan te pas komt? Oude onverwerkte pijn bevlekt de realiteit, zoals je kunt zien bij de hond die de zachtaardige buurjongen grijpt. Het trekt de beleving uit zijn verband.

Wanneer het zenuwstelsel weer kan terugkeren naar homeostase kan het zelfhelend vermogen zijn werk doen. Heling op ieder niveau; emotioneel, mentaal en fysiek. Maar hiervoor is een gevoel van veiligheid nodig, dit gaat veel verder dan het mentale denken dat je veilig bent of weten dat je veilig bent. Lichaamsgerichte oefeningen werken in op het zenuwstelsel, ons autonoom zenuwstelsel luistert naar de taal van het gevoel en niet zozeer naar woorden. Het lichaam of eigenlijk het zenuwstelsel scant de omgeving zonder dat we daarvan bewust zijn. Dit noemen we neuroceptie. Op deze manier voelen we spanning en de sfeer aan. 

Het bestraffen van beschadigde mensen en dieren heeft evenveel effect als de motor van de auto vervangen terwijl de storing bij de elektronica ligt of visa versa. Sterker nog, het vergroot de wond ook nog eens. Misschien is dit de reden waarom gevangenissen ook als broedplaatsen of kweeknesten voor “criminelen” worden genoemd en het recidivepercentage zo hoog ligt bij mensen met een strafrechtelijk verleden. Misschien creëren we op deze manier veelplegers. In het verleden heb ik met forensische patiënten gewerkt, het zijn geen “slechte” mensen, maar het zijn beschadigde mensen.

De kracht zit niet zozeer in het aanwijzen van een schuldige of het verdedigen van de onschuld, dit is een enorm energielek. Maar het vergeven van jezelf en anderen geeft kracht, bevrijding, rust en heling. Voor het ego kan dit een enorme klus zijn. Het ego zal ons altijd laten geloven dat de oplossing en schuld buiten ons Zelf ligt.

Wanneer wij kunnen herkennen dat wijzelf of iemand uit onze omgeving in een reactiepatroon schiet nemen we de situatie niet meer zo persoonlijk en kunnen we veel makkelijker vergeven of op zijn minst begrip hebben voor de situatie. Hierbij is het overigens wel noodzakelijk je grenzen aan te geven; deze mensen over je heen laten walsen is zeker niet de bedoeling.

Het is helpend om te bedenken dat iedere situatie of elk verhaal minstens drie kanten heeft. Die van jou, die van de ander en de waarheid. Zo kom je los van identificatie en de trekkracht van de overtuiging, of misschien wel misperceptie en kun je uit reactiepatronen blijven.

Een mooie oefening: wanneer je merkt dat je in de verdediging wilt schieten, in wraak of schuldwijzen, probeer dan eens helemaal niets te doen maar ga ermee zitten. Probeer het gevoel te lokaliseren in je lichaam en blijf hierbij met je aandacht. Je zult misschien stuiteren op de stoel of het gevoel hebben dat je kookt van binnen omdat hier een enorme onrust onder zit. Dit gevoel zal veranderen; blijf dit volgen met je aandacht. Op deze manier kun je door verschillende emotionele lagen zakken en kom je uiteindelijk uit bij de kern waar rust en vrede is. Het doel is voelen wat je voelt.  En ja, het ego verliest, maar jij wint!

Begrip en vergeving voor onszelf en de ander is noodzakelijk in deze tijd. Hier ligt onze vrijheid.

Boekentip: De kracht van kwetsbaarheid Bréne Brown, Geweldloze communicatie Marshall Rosenberg, Geluk zonder voorwaarden Michael A. Singer 

Voor meer inspiratie en boekentips kijk op www.jelion.nl/inspiratie